Ο αγώνας της ΕΟΚΑ είναι απο τα σημαντικότερα επαναστατικά εθνικά κινήματα που έχει να επιδείξει το γένος καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας και το τελευταίο Εθνικό κι Επαναστατικό Κίνημα στο Πανελλήνιο. Είναι η στιγμή που οι σκλάβοι της Κύπρου σπάνε τα δεσμά της δουλείας ζητώντας μέσα απο ένα τίμιο αγώνα την Ελευθερία τους και την Εθνική τους ολοκλήρωση – τίποτα λιγότερο δηλαδή από την ΕΝΩΣΗ με την μάνα Ελλάδα.Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πως μια χούφτα ανθρώποι αποφάσισαν να αντισταθούν και εν τέλει κατόρθωσαν να επικρατήσουν πάνω σε μια αυτοκρατορία. Μοναδικό τους όπλο υπήρξε η ακατάπαυστη αγάπη που έτρεφαν για την Πατρίδα και την Ελευθερία. Άνδρες, γυναίκες, γέροι, παιδία, όλοι μαζί σαν μια γροθία, ενώθηκαν και αγωνίστικαν μέχρι τέλους. Σ’ αυτό το σημείο ακολουθεί πολύ επιγραμματικά το χρονικό του Εθνικο-Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ, τονίζοντας πως το ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΗΡΩΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ’55-’59 είναι αφιερωμένο στις εξέχουσες προσωπικότητες όλων των παλικαριών που έπεσαν υπέρ πίστεος και πατρίδος.
Ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α δεν ήρθε σε τυχαία χρονική περίοδο. Τα γεγονότα από μόνα τους οδηγούσαν σ’ αυτή την εξέλιξη. Τα Οκτωβριανά το 1931, και το Ενωτικό δημοψήφισμα του 1950 ήταν μικρά σημάδια για το τι θα ακολουθούσε, διότι οι (τότε) Έλληνες δεν περιεβάλλονταν από κανένα ίχνος συμβιβασμού, από κανένα ίχνος καλοπέρασης και “βολέματος”. Έτσι δεν άργησε και το μαζικό ένοπλο ξέσπασμα του Ελληνικού Πληθυσμού της ελληνικής μας νήσου.
Έτσι λοιπόν, το πρωινό της 1ης Απριλίου του 1955 δεν ήταν το ίδιο με όλα τα άλλα. Το μέλλον του νησιού, των ηρωικών αγωνιστών και γενικότερα της ιστορίας της μαρτυρικής μεγαλονήσου, διαγραφόταν λαμπρό, με επίχρυσα γράμματα, δίπλα από όλα τα άλλα θαυμαστά γεγονότα ολάκερης της Ελληνικής μας ιστορίας.
Η Κύπρος ξύπνησε κάτω απο το ξέσπασμα εκρήξεων σε όλες τις πόλεις, οι προκηρύξεις ήταν ήδη φανερές στα μάτια όλων, φυλλάδια είχαν γεμίσει τους δρόμους και τις πλατείες απο το πιο μικρό χωρίο μέχρι και το πιο κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας ενώ ταυτόχρονα μαθητές, μέλοι της Α.Ν.Ε., νέοι, νέες και γέροι ξεχήθηκαν στους δρόμους κρατώντας γαλανόλευκες σημαίες και με απαράμιλλο δέος διακύρητταν την επιθυμία τους και την απαίτηση τους για ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ. Μια επιθυμία απόλυτα φυσιολογική για όλους τους ανθρώπους πάνω στον πλανήτη που επιζητούν το αναφαίρετο δικαίωμά τους για να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον του τόπου τους. Από αυτό το σημείο και μετά, η Κύπρος ξεκίνησε σιγά σιγά να γράφει με ολόχρυσα γράμματα την ιστορία του Εθνικοαπελευθερωτικού της Αγώνα, μέσα στον μεγάλο διαμαντένιο τόμο, όπου είναι γραμμένα τα γεγονότα για τις Θερμοπύλες και τις Πλαταιές, για τον Αχιλλέα, τον Περικλή και τον Θεμιστοκλή, για την μάχη του Ανδρούτσου στο Χάνι της Γραβιάς και για όλες τις νικηφόρες μάχες των Ελλήνων επί των κατακτητών. Τα αμούστακα παλικάρια θα υπογράφονταν ως οι αυριανοί Λεωνίδες και υπερασπιστές της δύσμοιρης και πολυβασανισμένης ετούτης πατρίδος.
Ακολουθεί το παράθεμα από τον όρκο των αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α στην Κύπρο (1955-1959):
«Ὁρκίζομαι εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος ὅτι:
1.- Θὰ ἀγωνισθῶ μὲ ὄλας μου τᾶς δυνάμεις διὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς Κύπρου ἀπὸ τὸν Ἀγγλικὸν ζυγόν, θυσιάζωνκαι αὐτὴν τὴν ζωήν μου.
2.- Δὲν θὰ ἐγκαταλείψω τὸν ἀγώνα ὑπὸ οἱονδήποτε πρόσχημα παρὰ μόνον ὅταν διαταχθῶ ὑπὸ τοῦ Ἀρχηγοῦ τῆς Ὀργανώσεως καὶ ἀφοῦ ἐκπληρωθῆ ὁ σκοπὸς τοῦ ἀγῶνος.
3.- Θὰ πειθαρχήσω ἀπολύτως εἰς τᾶς διαταγᾶς τοῦ Ἀρχηγοῦ τῆς Ὀργανώσεως καὶ μόνον τούτου.
4.- Συλλαμβανόμενος θὰ τηρήσω ἀπόλυτον ἐχεμύθειαν τόσον ἐπὶ τῶν μυστικῶν της Ὀργανώσεως ὅσον καὶ ἐπὶ τῶν ὀνομάτων τῶν συμμαχητῶν μου, ἔστω καὶ ἐὰν βασανισθῶ διὰ νὰ ὁμολογήσω.
5.- Δὲν θὰ ἀνακοινῶ εἰς οὐδένα διαταγὴν τῆς Ὀργανώσεως ἢ μυστικὸν τὸ ὁποῖον περιῆλθεν εἰς γνῶσιν μου παρὰ μόνον εἰς ἐκείνους δι’οὓς ἔχω ἐξουσιοδότησιν ὑπὸ τοῦ Ἀρχηγοῦ τῆς Ὀργανώσεως.
6.- Τᾶς πράξεις μου θὰ κατευθύνη μόνον τὸ συμφέρον τοῦ ἀγῶνος καὶ θὰ εἶναι ἀπηλλαγμέναι πάσης ἰδιοτελείας ἢ κομματικοῦ συμφέροντος.
7.- Ἐὰν παραβῶ τὸν ὅρκον μου θὰ εἶμαι ΑΤΙΜΟΣ καὶ ἄξιος πάσης τιμωρίας».
Μετά τον όρκο, ακολουθούσε η υπογραφή του μυουμένου.
Η Ε.Ο.Κ.Α βρισκόταν σε άρτεια οργάνωση και εκπαίδευση κάτω από τις οδηγίες του αήμνηστου αρχηγού της οργάνωσης Στρατηγού Γεώργιου Γρίβα Διγενή, του οποίου το όνομα αναστάτωνε τους Άγγλους και όχι μόνο. Κάτω από πλήρη μυστικότητα και με ακρίβεια εκτελούνταν οι διαταγές του αρχηγού. Κι έτσι με το πέρασμα των καιρών, όλο και περισσότερος κόσμος εντασσόταν στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ σ’ όλους τους τομείς της (Λευκωσίας-Λεμεσού-Λάρνακας-Πάφου-Κερύνειας-Αμμοχώστου). Άνδρες όπως ο Μάρκος Δράκος, ο Ανδρέας Ζάκος, ο Κυριάκος Μάτσης, ο Χρίστος Σαμάρας, ο Μάκης Γιωργάλλας, ο Ανδρέας Δημητρίου, ο Φώτης Πίττας και άλλοι πολλοί έπεσαν νεκροί για την ΕΝΩΣΗ με την μάνα μας Ελλάδα, την Πατρίδα μας και την τιμή της φυλής και του Έθνους ταυτόχρονα. Κανενός δε χύθηκε το αίμα ούτε στην αγχόνη, ούτε στα ολοκαυτώματα, για την ομοσπονδία όπως επίσης κανείς από αυτούς δεν πέθανε για την κολοβή ανεξαρτησία που μας δόθηκε μετά τη λήξη του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Λαμπρό παράδειγμα, ο Υπαρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α, Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Σταυραετός του Μαχαιρά, που σαν δεύτερος Λεωνίδας βροντοφώναξε «Μολών Λαβέ» στους Άγγλους και προτίμησε να πεθάνει με το όπλο στο χέρι, την ματία στον ουρανό και την καρδία στην Ελλάδα παρά να παραδοθεί στον εχθρό. Άνθρωποι λαμπρά παραδείγματα για το παρόν και το μέλλον, που η μνήμη τους δε θα πάψει ποτέ να υφίσταται στις συνειδήσεις μας.
Η βαρβαρότητα που επέδειξαν οι Άγγλοι στην προσπάθειά τους να καταστήλουν την εξέγερση των Ελλήνων στο νησί, μας αποδυκνύει τη ψυχική δύναμη και το ακατάλυτο σθένος των αγωνιστών, που άντεξαν κάθε είδους βασανιστήρια μέχρι και το θάνατο για την πατρίδα τους. Ζωντανό παράδειγμα και πάλι, τα φυλακισμένα μνήματα. Ο χώρος που οι κατακτητές περνούσαν την θηλιά στο λαιμό των αγωνιστών - ενώ αυτοί τραγουδούσαν μέχρι και την τελευταία τους πνοή τον “Ύμνον εις την Ελευθερίαν” - μετατράπηκε σε βωμό και ιερό της ελευθερίας. Στο βωμό όπου απελευθερώθηκαν και κατάφεραν και πέταξαν οι ψυχές 9 παλικαριών καθώς ανέβαιναν τα σκαλία της ελευθερίας και της αιωνιότητας, κατακτώντας με αυτό τον τρόπο την μακαριότητα.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ αποτελεί λαμπρό παράδειγμα για όλους εμάς. Μας δίνει το μήνυμα και την πίστη πως για ότι θέλουμε να πετύχουμε θα πρέπει να αγωνιστούμε και να είμαστε έτοιμοι για κάθε θυσία. Πως θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία. Πως τίποτα δεν χαρίζεται. Γιατί πολύ απλά, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ δεν πουλιέται και ούτε θα την βρούμε ποτέ σε τιμή ευκαιρίας.
Έτσι και εμείς τιμώντας τους αγωνιστές της Ελευθερίας και της Ένωσης, δίδουμε όρκο σ’ αυτούς, πως θα παραμείνουμε πιστοί στα ιδανικά που μας γαλούχησαν και μας παρέδωσαν μέσω της ιεράς τους παρακαταθήκης. Θα αποτελέσουμε την ασπίδα του Έθνους και της πατρίδος μας, έστω και αν δεχόμαστε πολλές και βαθιές χαρακίες, έστω κι αν τα χτυπήματα έρχονται σαν βέλη από παντού, έστω κι αν είμαστε είτε λίγοι, είτε μόνοι, είτε μετά πολλών. Ποτέ δε θα κάψουμε το φρόνημά μας και ποτέ δε θα μιλήσουμε για τίποτε άλλο εκτός από Ελευθερία. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο από αυτό που και οι ίδιοι γαλουχήθηκαν, μεγάλωσαν και πορεύθηκαν στη ζωή.
Ενωμένοι θα προσπαθήσουμε να πορευθούμε στο βωμό σας, ανάβωντας το ιερό πυρ που θα μας θυμίζει τους αγώνες και τις θυσίες σας, μα πάνω απ’ όλα το χρέος μας προς τα πρόσωπά σας και την πατρίδα μας.
“Των αθανάτων το κρασί,
το βρετε ‘σείς και πίνετε.
Ζωή για εσάς ο θάνατος
κι ΑΘΑΝΑΤΟΙ θα μείνετε”
